Астраномы ўпершыню выявілі зародак месяца вакол планеты

Першую стадыю фармавання спадарожніка выявілі астраномы Еўрапейскай паўднёвай абсерваторыі.

Астраномы Еўрапейскай паўднёвай абсерваторыі (ESO) упершыню выявілі дыск вакол планеты, які ўяўляе сабой першую стадыю фармавання спадарожніка. Пра гэта паведамляецца ў артыкуле, апублікаваным у часопісе Astrophysical Journal Letters.

Каляпланетны дыск атачае экзапланету PDS 70c тыпу газавы гігант, якая размяшчаецца на адлегласці 400 светлавых гадоў ад Зямлі. Яго існаванне было пацверджанае назіраннямі з дапамогай комплексу радыётэлескопаў ALMA (Atacama Large Millimeter Array) у Чылі. Дыяметр дыска параўнальны з адлегласцю ад Зямлі да Сонца, а яго рэчыва стае на фармаванне як мінімум трох буйных месяцаў.

Планеты ўтвараюцца ў калязоркавых дысках пылу і газу вакол маладых зорак, паступова паглынаючы матэрыял і забяспечваючы свой рост. Планета таксама можа абзавесціся ўласным каляпланетным дыскам, «сілкуючыся» рэчывам з яго. Аднак газ і пыл у такім дыску могуць згушчацца, утвараючы зародкі нябесных целаў, якія растуць і могуць дасягнуць памераў паўнавартаснага спадарожніка. Аднак навукоўцы дагэтуль дакладна не ведаюць, як менавіта адбываецца ўтварэнне месяцаў.

Дагэтуль было выяўлена больш за чатыры тысяч экзапланет, аднак экзапланеты PDS 70b і PDS 70c, якія нагадваюць Юпітэр і Сатурн, усё яшчэ знаходзяцца на стадыі фармавання, гэта значыць з'яўляюцца протапланетамі. Гэтыя аб'екты былі выяўленыя з дапамогай тэлескопа VLT (Very Large Telescope) у 2018 і 2019 гадах. У другой планеты - PDS 70b - няма прыкмет існавання каляпланетнага дыска, што паказвае на тое, што PDS 70c адчувае дэфіцыт пылавога матэрыялу.