Больш за ўсё будуць радавацца людзі з найбліжэйшага атачэння дыктатара

Гэта прыкметна па выразе іх твараў на нарадах.

На днях незалежныя журналісты тэлеканала «Белсат» звярнуліся да менчукоў з пытаннямі, што яны будуць рабіць, калі ў Беларусі зменіцца ўлада? Ці трэба Лукашэнку пайсці ў адстаўку?

Абсалютная большасць апытаных былі аднадушныя - дыктатар павінен сысці. А яго адстаўку 99% беларусаў гатовыя святкаваць масавымі ўсенароднымі гуляннямі.

Ці ёсць у Беларусі перадумовы для таго, каб спадзяванні народа спраўдзіліся? На гэта і іншыя пытанні Charter97.org адказвае адзін з лідараў Беларускага Нацыянальнага Кангрэсу, каардынатар грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь» Яўген Афнагель.

- У Зімбабвэ адбылася «бяскроўная карэкцыя» ўлады. Якія паралелі з Беларуссю вы бачыце?

- паралелей больш, чым дастаткова. І Лукашэнка, і Мугабэ ў свой час атрымалі ўладу ў краінах, эканамічнае развіццё і перспектывы якіх былі лепшымі, чым у большасці суседзяў. І давялі іх да ручкі. Велізарная інфляцыя, абясцэньванне нацыянальнай валюты, рэгулярныя дэнамінацыі і дэвальвацыі, галеча і беспрацоўе, канфлікт з Захадам, санкцыі - рэальнасць і Зімбабвэ, і Беларусі.

Абодвух дыктатараў радніла маніякальнае імкненне да ўлады, пераслед апанентаў, пастаянны пошук ворагаў і змоў нават у сваім асяроддзі. Нездарма яны лёгка знаходзілі агульную мову і радасна абдымаліся на міжнародных форумах.

Натуральна, паралелі будуць і ў завяршэнні праўлення Мугабэ і Лукашэнкі. Упэўнены, беларускі кіраўнік дрэнна спаў у апошнія ночы - таксама, як пасля ганебнага канца Мілошавіча, Хусэйна, Кадафі і іншых сваіх сяброў. Напэўна, сніліся кашмары - карнавал на вуліцах, дружнае здрада чыноўнікаў, братанне народа з вайскоўцамі і вяртанне з эміграцыі лідараў апазіцыі.

- Ці можна растлумачыць такое хуткае і бяскроўнае звяржэнне дыктатара магічнай формулай «Надакучыў»? Ці можна сказаць, што калі «молатам» стала вузкая група вайскоўцаў, то «кавадлам» - увесь народ, які стаміўся ад дыктатуры?

- Мяркуючы па тым, што казалі жыхары сталіцы Зімбабвэ журналістам у апошнія дні, слова «надакучыў» занадта мяккае. Выкарыстоўвалі выразы мацнейшыя. Дарэчы, гэта яшчэ адна паралель з Беларуссю.

Цяпер нашы актывісты ў Менску і іншых гарадах краіны праводзяць апытанні на вуліцах, распавядаюць пра БНК, пытаюць пра стаўленне да ўладаў і гатоўнасць удзельнічаць у пратэстах.

Калі раней крытыка рэжыму неяк ўпісвалася ў рамкі прыстойнасці, то цяпер, выкарыстоўваючы цэнзурныя выразы, складана працытаваць выказванні людзей у адрас Лукашэнкі.

- Увесь свет абышлі непадробныя фота радасці зімбабвійцаў - і аднапартыйцаў Мугабэ з вышэйшых эшалонаў улады, і простых людзей. Будуць гэтак сама радавацца сыходу Лукашэнкі і беларусы?

- Напэўна, больш за ўсё будуць радавацца людзі з найбліжэйшага атачэння дыктатара - чыноўнікі, сілавікі, кіраўнікі буйных прадпрыемстваў. Бо калі большасць беларусаў неяк змаглі абстрагавацца і ўжо даўно імкнуцца не заўважаць Лукашэнку, то гэтыя людзі кожны дзень бачаць і чуюць яго, вымушаныя трываць ягонае хамства і рэалізоўваць вар'яцкія ідэі.

Яны ненавідзяць кіраўніка нашмат мацней за сярэднестатыстычнага жыхара краіны. Гэта прыкметна нават па выразу твараў на нарадах і сустрэчах. Ды і не варта забываць, што большасць з атачэння Лукашэнкі разумнейшыя і больш здольная за свайго начальніка. Думаю, многія з іх задумваюцца аб тым, як бы яго змяніць.

- Вы актывіст беларускага супраціву і палітык. Любы палітык - гэта стратэг. Якія, на вашу думку, самыя слабыя месцы ў беларускай дыктатуры?

- Адсутнасць сродкаў і крыніц, дзе іх можна знайсці, татальны недавер унутры кіруючай групы адзін да аднаго, немагчымасць прапанаваць стратэгію развіцця краіны, у якую хаця б на некаторы час змогуць паверыць людзі.

- У працяг папярэдняга пытання: які, на вашу думку, найбольш імаверны сцэнар звяржэння дыктатуры ў Беларусі?

- На самай справе, калі раней сцэнар бачыўся прыкладна адзін, то сёння варыянтаў можа быць шмат. Але без вулічных пратэстаў наўрад ці абыдзецца.

Як я ўжо сказаў, грошай у рэжыму няма і не прадбачыцца. Улады будуць працягваць спробы забраць іх у людзей. Яны ўжо робяць гэта - прыдумляюць новыя паборы, штрафы, падаткі. Адно з гэтых новаўвядзенняў стане чырвонай лініяй, кропкай незвароту.

Людзі выйдуць на вуліцы, каб не сыходзіць з іх да змены ўлады. Стануць заводы і ўніверсітэты. Сілавікі не стануць чапаць народ, бо ўлада рабуе і прыніжае і іх, і іх сем'і таксама. Ды і міліцыянты і супрацоўнікі спецслужбаў апошнім часам пастаянна кажуць актывістам апазіцыі: калі вас будзе сто тысяч на вуліцах, вас ніхто не кране. Я гэтым словам веру.

Праз пару дзён ці гадзін група самых кемлівых і разважлівых чыноўнікаў дамовіцца з лідарамі апазіцыі і здасць свайго шэфа.

Магчымыя і іншыя варыянты - вайсковы пераварот, «раптоўная» смерць дыктатара... Нельга выключаць і ўмяшанне Расеі, бо каго-каго, а Пуціна Лукашэнка дастаў яшчэ больш, чым беларусаў. У любым выпадку, канец адзін, і ён усім вядомы.